باغ زربافی، باغی متروک در دل زباله و سگ های خیابانی

در دوسوی خیابان، اسامی تابلوها، نام‌هایی آشناست و پیشینه این محله را نشان می‌دهد. خیابان‌هایی بنام سعیمعی و حاتم، یادآور روزهایی است که این محله قدیمی تماما باغ‌های شخصی بود. کرد محله دیروز و محله فلسطین امروز، تماما باغ‌های شخصی شخصیت‌های سرشناسی همچون، سمیعی، حاتم و صفاری بود که اکنون تنها یکی از این باغ‌ها باقی مانده است.

در ابتدای محله و بعد از کوچه برف، تنها فضای عمومی محله یعنی مسجد امام صادق و یا به قول اهالی، مسجد کرد محله قرار دارد. این مسجد در ابتدای کوچه‌ای است که به نام زربافی نامگذاری شده است. بر روی سنگ سردرب ورودی مسجد، سال ۱۳۵۰ به عنوان تاریخ ساخت مسجد حک شده و کوچه بعد از آن تابلویی به نام سمیعی نصب شده است.

آنگونه که مسن‌ترهای کردمحله به یاد دارند، کار ساخت مسجد کردمحله توسط خیرین با اهدا زمینی در حدود ۱۰۰۰متر مربع مساحت، از طرف ابراهیم سمیعی در سال ۱۳۵۰ آغاز شد و با تلاش هیات امنای نخست مسجد یعنی؛ سید جلیل موسویان، یوسف فالیزی، حسین و حسن مشکین، محمد دیزانی( معروف به محمد سیمچی) و ابراهیم سمیعی بالاخره در سال ۱۳۵۹، مسجد به پایان رسیده است. سقف و دیوارهای این مسجد در زمان ریزش برف سنگین سال ۱۳۸۳، فرو ریخت و با تلاش هیات امنای جدید، مسجد امام صادق دوباره تعمیر ش.

نام کوچه‌های سمیعی، کافی است که ما را به یکی از خاندان‌های تاثیرگذار و پرنفوذ رشت یعنی خاندان سمیعی رهنمون گردد. خانواده‌ای که با اسکان سرسلسله آنها یعنی «آقاسمیع» از دوره زندیه در رشت، شاهد رشد و توسعه این خانواده تاجر هستیم.

در انتهای کوچه‌های سمیعی و زربافی، باغ بزرگی است که هرچند بنام «باغ زربافی» معروف است، ولی اهالی می‌گویند این باغ بزرگ مال سمیعی بود و آن را وقف کرده است. باغ بزرگ زربافی از معدود باغ‌های باقیمانده در محدوده شهر رشت است. این باغ اگر هنوز از دست انبوه سازان جان سالم بدر برده، به این دلیل است که از سوی مالک یعنی سمیعی وقف شده است.

حالا من روبروی باغی ایستاده‌ام که درختان تنومند آزادش بر محله سایه افکنده است. پس از یک روز بارانی، انعکاس درختان تنومند دور باغ، منظره دلفریبی ایجاد می‌کند. از بقایای پایه‌های بتنی، مشخص است که باغ قبلا حصار و دربی داشته است. اما اکنون نه خبری از پرچین باغ است و نه از درب آهنی روبه مسجد.

متاسفانه حاشیه باغ مملو از زباله‌های رها شده است و سطل زباله مکانیزه‌ای که روزانه زباله‌گردها به سراغش می‌روند. باغ پر از سگ‌های ولگردی است که به امید قوتی که اهالی برای آنها می‌ریزند، شب و روزشان را سپری می‌کنند. بانویی در انتهای ورودی دوم، مشغول ریختن پسماندهای خوراکی برای سگ‌های ولگرد است. او در این باره گفت: در تمام کردمحله، حتی یک فضای سبز و یا بوستان شهری وجود ندارد. تنها فضای سبز محله همین باغ زربافی است ولی چون رها شده و بهسازی نشده، عملا قابل استفاده نیست.

وی ادامه داد: در مجاورت همین باغ، زمین متروکه دیگری هم هست که با تجمیع هر دو زمین، شهرداری می‌تواند یکی از بهترین بوستان‌های شهری را برای این محله شلوغ و پرجعیت بسازد.

در انتهای باغ، خانه ویلایی مشاهده می‌شود که به نظر می‌رسد هنوز مسکونی باشد ولی ترس از حمله سگ‌های ولگردی که حالا به خوردن گوشت و خون عادت کرده‌اند، مانع از رفتن به انتهای باغ و بررسی می‌شود.

سال ۱۳۹۴، مدیریت شهری اعلام کرد قرار است باغ زربافی به عنوان یکی از بوستان‌های شهری، تغییرکاربری یابد و در همین زمینه جلسات زیادی هم از سوی شهردار وقت با اداره اوقاف و امور خیریه برگزار شد. ولی آنچه مشهود است، به نتیجه نرسیدن خروجی این جلسات و تغییرکاربری باغ بزرگ زربافی است.

محله فلسطین در محدوده منطقه ۳ شهرداری رشت قرار دارد و یکی از محلات پرتراکم رشت است. این محله، بعد از انقلاب ایجاد شد و قبل از آن خیابان خاکی با انگشت شمار خانه ویلایی بود که در حصار باغ‌های بزرگ دیده می‌شد.

محله فلسطین، از شمال به خیابان شهدا، از جنوب به بلوار چمران، از شرق به بلوار مدرس و از طرف غرب به رودخانه زرجوب منتهی می‌شود. محله‌ای که خیابان خاکی آن – که بنام سرهنگ صفاری نامیده می‌شد- دهه‌های پیش آسفالت شد و آرام آرام ساختمان‌های مسکونی و تجاری، باغ‌های باقیمانده رشت را بلعیدند.

واحدهای تجاری در خیابان فلسطین، عمدتا بورس لباس کودک است و به دلیل قیمت پایین‌تر اجناس در این خیابان نسبت به دیگر مکان‌ها، در روز جمعیت درحال تردد زیادی هم دارد. ولی با وجود باغ بزرگ زربافی، هیچ فضای سبز شهری برای کودک و جوان و میانسال ندارد.