آیین پخت آش باران در برزک
یک پژوهشگر ادبیات آیینی گفت: آئین پخت آش باران و برکت در کنار چشمهها و مظاهر آب در دامن طبیعت از جمله سنتهای زیبای مردم برزک است که از نیاکان آنها به ارث رسیده و تاکنون حفظ شده است.
به گزارش پایگاه خبری سبز البرز،محمد خداداد، اظهار کرد: بخش برزک از معدود مناطق کوهپایه کاشان است که هنوز چاه عمیق در آنجا حفر نشده است. آبادی و سرزندگی این کهن باغشهر به برکت چشمههایی است که از هزارههای پیش درختان باغهای گردو و بادام را سیراب میکنند.
این عضو هیئتعلمی پژوهشکده کاشان شناسی دانشگاه کاشان افزود: آئینهای باستانی و اسلامی در منطقه برزک مثل خیلی از مناطق دیگر کشور به حرمت و قداست آب و طلب برکت و باران و جوشنده بودن این مایه حیات انجام میشود.
وی افزود: آیین پخت آش باران برزک در مزرعه «دم قاشان» برگزار شد به این سبک است که از ساعت نخستین شامگاه ۱۰ دیگ حلیم روی آتشهایی شعلهور شده از تنه درختان کهن و قطور خشک شده گذاشته میشود و تا نزدیک اذان صبح ادامه دارد.
خداداد در مورد شیوه پخت آش گفت: به نسبت حجم دیگ، بین پنج تا ۱۵ کیلو گوشت گوسفند به همراه گندم و نخود در دیگ میریزند. آب دیگها که جوش آمد مردان و به ویژه جوانان در نوبتهای پیاپی در طول چهار تا پنج ساعت، آش در حال پخت را با کمچه هم میزنند تا حرارت آتش باعث ته گرفتن و سوختن آش نشود.
وی اظهار کرد: هنگام پخت آش، زنان و مردان پای دیگ حضور دارند و بعد از خواندن دعا و روضه تا حوالی صبح زیر درختان ایوان مسجد و اطراف دیگ نشسته و با یکدیگر همسخنی میکنند.
این پژوهشگر ادبیات آیینی گفت: حلیم برزک در اواخر تابستان در شبهای جمعه و در محلههای مختلف پخته میشود. از کنشهای زنانه در این آیین، ریختن نمک در دیگهای آش است. زنان به قصد روا شدن حاجت خود، اندکی نمک درشت در دست گرفته و چند دانه از نمک را در هر دیگ میریزند و گاه زیر لب دعا و نجوایی میخوانند.
خداداد گفت: کشاورزان که با مشارکت همگانی این نذر هر ساله را ادا میکنند، بعد از نماز صبح و دعا، آش را بین اهالی پخش میکنند و از خدا میخواهند تا ابر پرباران بفرستد و چشم در چشمه خیره میدارند که همچنان جوشان و خروشان آب زلال از دل برآورد.
آیین «بارانخواهی» در تاریخ و تمدن ایران پیشینه بلندی دارد و در هر خطه از جغرافیای این سرزمین در قالب مراسمگوناگون در فصلهای مختلف، برگزار میشود که بخش برزک در فاصله ۵۰ کیلومتری شهر کاشان یکی از این مناطق است.